Geschiedenis Geuzenfeesten Biervliet

Inhoud
De eerste geuzenfeesten
De navolgende lustrum geuzenfeesten
4e lustrum geuzenfeesten 1993
25e geuzenfeesten 1997
30e geuzenfeesten 2002

De eerste geuzenfeesten
In november 1972 werden de eerste besprekingen gevoerd tussen het contactorgaan uit Biervliet en de gemeente Terneuzen over de viering van een herdenkingsfeest ter gelegenheid van de bevrijding van de Spanjaarden van het eiland Biervliet in 1573 door de Geuzen. Aanleiding voor deze besprekingen was een brief van ds. Meeuse waarin aandacht werd gevestigd op het feit dat Biervliet in 1573 was bevrijd van de Spanjaarden en dat een dergelijk historisch feit niet zomaar vergeten mocht worden. In de brief werd gesteld dat het Biervlietse contactorgaan maar eens iets moest organiseren.
In de daarop volgende maanden is een werkbe­stuur gevormd bestaande uit o.a. dhr. I. de Ruijsscher, P.C. Hame­linck en J.C. Robesin.

Dit werkbestuur heeft in samenwer­king met een aantal enthousiaste medeburgers, maar ook met hulp van o.a. historici van buiten Biervliet, een grote hoe­veelheid histo­risch basismateriaal verzameld en hieruit een raampro­gram­ma opgesteld voor de viering van het herdenkings­feest medio 1973. Op 15 januari 1973 is een openbare vergade­ring uitgeschreven voor de bevolking, ondernemers en instan­ties van Biervliet omdat men van mening was dat een dergelijk groot herdenkings­feest het best georganiseerd kan worden voor en door de gehele bevolking. Hierbij is ook het gemeentebe­stuur van Terneuzen en de pers uitgenodigd. Tijdens deze vergadering is het plan voor de viering van het herdenkings­feest voorgelegd, het raampro­gramma gepre­senteerd en de be­hoefte gepeild bij de aanwezigen om actief deel te nemen aan het feest. Hierbij bleek al gauw dat het initiatief van het voorlopig werkbestuur met enthousi­asme werd ontvangen door de bevolking waarmee de organisatie van het feest een feit werd. Nog diezelfde avond werden een groot aantal werkgroepen ge­vormd die elk onder begeleiding van de coördinatiecommissie bestaande uit dhr. I. de Ruijsscher, J.C. Robesin, P.C. Hame­linck, J. de Blok, A.C. Goossens en G.J.M. Muller, een onder­deel van het programma zouden uitwer­ken en organiseren. Ge­vormd werden o.a. werkgroepen voor een histori­sche optocht, oudheidkundige tentoonstellingen, volks­markt met fokvee-tentoonstel­ling, sportactiviteiten en jeugd­groepen. Tijdens de vergadering werden tevens de data voor het herden­kingsfeest vastgelegd nl. 31 mei, 1 en 2 juni 1973.
Vanaf dat moment zijn de diverse werkgroepen maar ook de spontaan ontstane wijkcomités aan de slag gegaan met de uitwer­king en invulling van het raamprogramma. Tijdens de volgende vergadering van de coördinatiecommissie is de naam ‘Geuzen­feesten Biervliet’ geboren.
Op 26 maart werd een openbare vergadering georganiseerd waarin de geplande historische optocht en de praktische invulling daarvan werd uitgelegd aan de bevolking van Biervliet. De optocht werd toen al beschouwd als de grote attractie tijdens de viering van de ‘Geuzenfeesten Biervliet’ in mei en juni. Deze vergadering kan worden beschouwd als de vonk in het kruitvat van creatieve en bouwlustige Biervlietenaren, want binnen een drietal weken waren enkele wijken, Driewegen en ‘den buiten’ (polders), al volop bezig met het bouwen van wagens voor deze optocht. Hierdoor kon al snel een optocht geformeerd worden bestaande uit een tiental groepen. Dit aantal is gestaag blijven groeien tot enkele weken voor de viering van de ‘Geuzenfeesten Biervliet’.
Ook de overige werkgroepen zaten onderwijl niet stil getuige het programma dat uiteindelijk werd gevormd.

Naast invulling van het programma van activiteiten was intus­sen een zeer groot aantal mensen in de wijken bezig met het maken van wijkversie­ringen bestaande uit honderden meters lint met vlaggetjes, snoeren met kleurrijke lampjes enz.. Hierbij leek het weleens of er een competitie werd gehouden in het maken deze versie­ring. Naast dit zeker aanwezig geweest zijnde gevoel van competitie zal ongetwijfeld een zeer groot gevoel van samenho­righeid en gezelligheid geheerst hebben in alle wijken en straten getuige de foto’s hiervan en de verrichte prestaties. Vraag het maar eens aan een van de oudere Bier­vlietenaren die zich ongetwijfeld de beelden van de avonden in allerlei zalen en huiskamers kunnen herinneren waarop enkele tientallen mensen rij aan rij zaten te knippen, snijden, naaien en schroeven. Menigeen zal met weemoed terugdenken aan die tijd!
Echter niet alleen straten dienden versierd te worden, ook de bevolking zou zich op 31 mei, 1 en 2 juni tooien in histori­sche feestkleding. Een aantal personen heeft zich weken bezig­gehouden met het opzoeken en maken van kledingomschrijvingen van de inwoners van Biervliet in de tijd van de Tachtig-jarige oorlog. Ook de Biervlietse bibliotheek kende in deze maanden een stormloop van mensen die in historische boeken zaten te pluizen. In de tijd vlak voor de ‘Geuzenfeesten’ werd gespro­ken over een percentage van 80% van de bevolking dat tijdens de dagen in “geuzenkledij” actief zou deelnemen aan de viering het historische dorpsfeest. Kranteberichten uit die tijd spraken tevens over verwachte bezoekersaantallen van 10.000 mensen, gezellige sferen in het dorp door de reeds opgehangen versieringen en grote mate van samenwerking van alle inwoners.
Al voor de viering van de eerste ‘Geuzenfeesten Biervliet’ werd melding gemaakt van het feit dat dit feest iedere vijf jaar opnieuw gevierd zou gaan worden in deze vorm, Biervliet ieder jaar een eigen ‘klein’ Geuzenfeest zou moeten vieren en dat over tien jaar zeker het 800 jarig bestaan van de ‘Stad Biervliet’ zou worden gevierd.

De verwachtingen omtrent inhoud en bezoekersaantallen tijdens deze eerste feesten kwamen niet alleen uit, maar werden zelfs ver overtroffen. Nog steeds worden verhalen verteld over meer dan twintigduizend bezoekers in Biervliet en de afsluiting van 1 rijstrook van de weg naar Terneuzen na afloop van het feest om de vele duizenden auto’s vrij baan te geven te vertrekken uit Biervliet!

Toen na 2 juni 1973 de balans werd opgemaakt van drie dagen ‘Geuzenfeesten Biervliet’ kon de voorzitter van het ‘Geuzenco­mite’ moe maar voldaan meedelen dat de ‘gemeente Biervliet’ weliswaar was opgeheven in 1970 maar dat de ‘gemeenschap Biervliet’ zeker nog bestond en nog lange tijd bestaansrecht zou hebben, terend op de verrichte inspanningen en prestaties tijdens de voorbereidende maanden van de geslaagde ‘Geuzen­feesten Biervliet 1973’.

De navolgende lustrum geuzenfeesten

Na de eerst geslaagde feesten werden de daaropvolgende jaren Geuzenfeesten gehouden op Hemelvaartsdag. Deze feesten kenden een heel ander programma. Geen versierde straten, geen historische optocht en minder als Geuzen verklede mensen.
Het vijfde Geuzenfeest was echter weer een ‘groot’ feest met een soortgelijk programma als in 1973. In 1977 trok wederom de historische Geuzen optocht de versierde straten en waren ook de poorten die in 1973 waren gemaakt wederom herrezen.
In 1983, het elfde Geuzenfeest, werd het feit dat Biervliet in 1183, 800 jaar eerder dus, Stadsrechten had gekregen gevierd. Ook toen werd de rijke historie van Biervliet weer belicht in de diverse programma onderdelen. Het tijdsframe dat hierin werd uitgebeeld werd echter uitgebreid tot de periode van 1183 tot 1573. Ook deze feesten waren wederom zeer succesvol.
In 1988 tenslotte werd afgeweken van het Geuzenthema voor het programma en de historische optocht van de lustrumfestiviteiten. Ditmaal werd een ander historisch thema gekozen namelijk ‘200 jaar Landbouw’. Ook hierin konden velen hun ideeën kwijt, het werd echter een heel ander soort feest dan we gewend waren van de Biervlietenaren, en menigeen miste de Geuzen hierbij……

4e lustrum feesten 1993

Gebruikmakend van de ervaringen die in het verleden waren opgedaan werd door het bestuur van de Stichting Geuzenfeesten Biervliet, dat inmiddels enkele wijzigingen was ondergaan, in 1992 begonnen aan de organisatie van de lustrum feesten van 1993. Niemand geloofde dat het ooit nog eens zou lukken een feest te organiseren met en door de Biervlietse bevolking zoals we in het verleden hadden gekend. Iedereen zou moe zijn geworden na zoveel jaren….

Niets bleek echter minder waar. Al vanaf de eerste openbare vergadering in september 1992 bleek dat een groot aantal mensen nog steeds een speciaal plaatsje in hun hart hadden gereserveerd voor hun feesten. Na enkele vergaderingen was het programma ook nu weer een feit over het thema moest niet lang gediscussieerd worden. De Geuzenfeesten Biervliet 1993 zouden weer echte Geuzenfeesten worden, compleet met poorten, versierde straten, een historische optocht en natuurlijk echte Geuzen in de straten van Biervliet.
Gedurende de winter van 1992/1993 groeide het enthousiasme en de bouwlust. Steeds meer groepen werden gevormd en de lengte en variëteit van de historische optocht groeide per maand.
Op 20, 21 en 22 mei van dat jaar was het voor iedereen duidelijk. Biervliet was nog steeds na Brielle de Geuzenstad van de zuidelijke Nederlanden!
Vele duizenden inwoners van Zeeuws Vlaanderen, België en de ons omringende provinicies kwamen op Hemelvaartsdag naar Biervliet om de historische optocht en de heksenverbranding te aanschouwen. Deze beide programma onderdelen waren op zaterdag zo mogelijk nog mooier om te bekijken dan op donderdag. In het tweede optreden was namelijk duidelijk te zien dat alle deelnemers hun rol hadden gevonden. Op de folterwagen werd nu niet de stelende Geus gefolterd en onthoofd, maar de pastoor die anders de bekentenis en biecht van de schuldenaar afnam en de laatste zegen uitsprak over hem, werd nu zelf onder handen genomen en de heks werd niet alleen begeleid door twee beulen tijdens haar tocht naar de brandstapel, maar ook de plaatselijke ‘gelegenheids’ kloosterlingen en vele ander Biervlietenaren in Geuzenkledij, droegen hun steentje bij. Branden zou ze, en zo geschiedde het……….

25ste Geuzenfeesten Biervliet 1997

In 1997 werd tijdens de 25ste Geuzenfeesten voortgebouwd op de succesformule van 1993. Met name het succes van de uitvoering van de heksenverbranding gaf aan dat het historische deel van de Geuzenfeesten nog completer kon worden uitgebeeld. In de historische optocht zitten diverse taferelen die een uitbeelding geven van het leven in de stad Biervliet in de Middeleeuwen, met name in de periode van de Tachtig Jarige Oorlog. In 1997 is de uitbeelding van deze taferelen als aparte onderdelen in het programma opgenomen.

Zo werd na het rammeien van de Westpoort een tafereel gespeeld waarin een aantal geuzen per schip de haven van Biervliet binnenvoeren, de poort naar de Markt openbeukten en vervolgens na een gevecht met een aantal Spaanse soldaten het stadsbestuur gevangen namen en de stad overnamen.
Ook de historische optocht zelf kende een nog professionelere uitwerking. In totaal trok een optocht bestaande uit 400 mensen, 14 wagens en 8 loopgroepen door de Biervlietse straten. Iedere groep had een stukje verhaal uit de geschiedenis van Biervliet uit te beelden. Hiervoor waren stukken spel en tekst uitgeschreven en ingestudeerd. Het gehele historische verhaal werd een week voor de Geuzenfeesten ingeluid met het aanplakken van de “Plakkaten voor den Tienden Penning”

Ook de heksenverbranding werd aangevuld. Op de woensdagavond voor de eigenlijke Geuzenfeesten werd de heks op de Markt gevangen. Zij moest ten overstaan van de Biervlietse bevolking de 4 heksenproeven doorstaan. Op basis hiervan werd zij schuldig bevonden en veroordeeld tot een dag opsluiting in de kerker van Biervliet gevolgd verbranding op de Biervlietse brandstapel.

Met het succes van de 25ste Geuzenfeesten is de continuïteit van de Geuzenfeesten waarom Biervliet bekend staat in onze streek, nogmaals bevestigd….

30e geuzenfeesten 2002

Ook hierbij zijn de hulp en creativiteit van de bevolking van Biervliet ingeroe­pen. Voortbordurend op de ervaringen en het enthousiasme van de voorgaande uitgaven, is een feest gemaakt met een nog mooiere historische optocht, waarin de verschillende scènes uit de Geuzenopstand en de Bevrijding van de stad Biervliet kwalitatief werden getoond. Tevens zijn op de markt en in het pas aangelegde Poortbos schitterende scènes opgevoerd. Het thema van deze feesten was dan ook volledig gewijd aan het leven in en de bevrijding van Biervliet tijdens de Tachtigjarige Oorlog.

Net als vorige edities zijn ook deze dagen traditioneel afgesloten met het verbranden van de Biervlietse heks, deze keer op locatie in het Poortbos.