Geschiedenis Geuzenfeesten Biervliet

Op deze webpagina willen we jullie graag meenemen in de historie van ons evenement. Sinds jaar en dag worden de Geuzenfeesten georganiseerd rond de Hemelvaart. De traditie en de inspanningen die onze voorgangers hierin geleverd hebben, willen wij met deze pagina in ere houden. Wil je meer beeld krijgen bij hoe ons feest eruit ziet? Kom vooral langs op 17 t/m 20 mei 2023 of kijk bij de sfeerimpressie!

De eerste Geuzenfeesten

In november 1972 worden de eerste besprekingen gevoerd tussen de eerste organistoren uit Biervliet en de gemeente Terneuzen over de viering van een herdenkingsfeest ter gelegenheid van de bevrijding van de Spanjaarden van het eiland Biervliet in 1573 door de Geuzen. Dat is tenslotte de aanleiding van onze feest in de huidige vorm.
Om dit op de agenda te krijgen werd een brief van ds. Meeuse ingezonden, waarin aandacht werd gevraagd voor het feit dat Biervliet in 1573 was bevrijd van de Spanjaarden en dat een dergelijk historisch feit niet zomaar vergeten mocht worden. In de brief werd gesteld dat het Biervlietse contactorgaan maar eens iets moest organiseren.

In de daarop volgende maanden is een werkbestuur gevormd bestaande uit o.a. dhr. I. de Ruijsscher, P.C. Hamelinck en J.C. Robesin.

Geuzenfeesten anno 1973 (optocht)

Dit werkbestuur heeft in samenwerking met een aantal enthousiaste medeburgers, maar ook met hulp van o.a. historici van buiten Biervliet, een grote hoeveelheid historisch materiaal verzameld en hieruit een programma opgesteld voor de viering van het herdenkingsfeest.

Op 15 januari 1973 is een eerste openbare vergadering uitgeschreven voor de bevolking, ondernemers en instanties van Biervliet omdat men van mening was dat een dergelijk groot herdenkingsfeest het best georganiseerd kan worden voor en door de gehele bevolking.

Deze filosofie is voor ons als bestuur op dit moment nog steeds leidend.

Bij deze vergadering werd ook het gemeentebestuur van Terneuzen en de pers uitgenodigd. Tijdens deze vergadering is het plan voor de viering van het herdenkingsfeest voorgelegd, het programma gepresenteerd en de behoefte gepeild om actief deel te nemen aan dit feest. Hierbij bleek al gauw dat het initiatief met enthousiasme werd ontvangen door de bevolking waarmee de organisatie van het feest een feit werd.

Nog diezelfde avond werden een groot aantal werkgroepen gevormd. Deze werkgroepen gingen elk onder begeleiding van de coördinatorencommissie bestaande uit dhr. I. de Ruijsscher, J.C. Robesin, P.C. Hame­linck, J. de Blok, A.C. Goossens en G.J.M. Muller, een onderdeel van het programma uitwerken en organiseren.

Geuzenfeesten anno 1973 (optocht)

Denk hierbij aan werkgroepen voor een historische optocht, oudheidkundige tentoonstellingen, volksmarkt met fokvee-tentoonstelling, sportactiviteiten en jeugdgroepen. Tijdens de vergadering werden tevens de data voor het herden­kingsfeest vastgelegd op 31 mei, 1 en 2 juni 1973.

Vanaf dat moment zijn de diverse werkgroepen maar ook de spontaan ontstane wijkcomités aan de slag gegaan met de uitwerking en invulling van programma. Tijdens de volgende vergadering van de coördinatiecommissie is de naam ‘Geuzenfeesten Biervliet’ geboren!

Geuzenfeesten anno 1973 (Westpoort)

Op 26 maart werd een openbare vergadering georganiseerd waarin de geplande historische optocht en de praktische invulling daarvan werd voorgelegd aan de bevolking van Biervliet. De optocht werd toen al beschouwd als de grote attractie tijdens de viering van de ‘Geuzenfeesten Biervliet’ in mei en juni. Deze vergadering kan worden beschouwd als de vonk in het kruitvat van creatieve en bouwlustige Biervlietenaren, want binnen een drietal weken waren enkele wijken, Driewegen en ‘den buiten’ (polders), al volop bezig met het bouwen van wagens voor deze optocht.

Hierdoor kon al snel een optocht geformeerd worden bestaande uit een tiental groepen. Dit aantal is gestaag blijven groeien tot enkele weken voor de viering van de ‘Geuzenfeesten Biervliet’. Naast invulling van het programma van activiteiten was intussen een zeer groot aantal mensen in de wijken bezig met het maken van wijkversieringen bestaande uit honderden meters lint met vlaggetjes, snoeren met kleurrijke lampjes en papieren rozen in bomen.

Hierbij leek het soms een ware competitie in het maken de mooiste versiering. Naast dit gevoel van competitie ontstond ongetwijfeld een zeer groot gevoel van samenhorigheid en gezelligheid. Bij de lustrum edities worden ook nog steeds poorten geplaatst.

Deze samenhorigheid en gezelligheid willen wij centraal laten staan. Het versieren van de wijken komt tot op de dag van vandaag terug.

Het Geuzenbestuur

Naast de versiering van de straten moest ook de bevolking in historische feestkleding verschijnen bij de optocht. Een aantal personen heeft zich daarom weken bezig gehouden met het opzoeken en maken van kledingomschrijvingen van de inwoners van Biervliet in de tijd van de Tachtigjarige oorlog. In de tijd vlak voor de ‘Geuzenfeesten’ werd gesproken over een percentage van 80% van de bevolking dat tijdens de dagen in “geuzenkledij” actief zou deelnemen aan de viering van het historische dorpsfeest. Krantenberichten uit die tijd spraken tevens over verwachte bezoekersaantallen van 10.000 mensen, gezellige sferen in het dorp en grote mate van samenwerking van alle inwoners.

Al voor de viering van de eerste ‘Geuzenfeesten Biervliet’ werd melding gemaakt van het feit dat dit feest iedere vijf jaar opnieuw gevierd zou gaan worden in deze vorm. Daarnaast krijgt Biervliet ieder jaar een eigen ‘klein’ Geuzenfeest en over tien jaar moest het 800 jarig bestaan van de ‘Stad Biervliet’ gevierd worden.

De verwachtingen omtrent inhoud en bezoekersaantallen tijdens deze eerste feesten kwamen niet alleen uit, maar werden zelfs ver overtroffen. Nog steeds worden verhalen verteld over meer dan twintigduizend bezoekers in Biervliet en de afsluiting van 1 rijstrook van de weg naar Terneuzen na afloop van het feest om de vele duizenden auto’s vrij baan te geven te vertrekken uit Biervliet!

Toen na 2 juni 1973 de balans werd opgemaakt van drie dagen ‘Geuzenfeesten Biervliet’ kon de voorzitter van het ‘Geuzencomité’ moe maar voldaan meedelen dat de ‘gemeente Biervliet’ weliswaar was opgeheven in 1970 maar dat de ‘gemeenschap Biervliet’ zeker nog bestond.

En daarna op zoek naar richting?

Na de eerst geslaagde feesten werden de daaropvolgende jaren Geuzenfeesten gehouden op Hemelvaartsdag. Deze feesten kenden een heel ander programma. Geen versierde straten, geen historische optocht en minder als Geuzen verklede mensen. De vijfde Geuzenfeesten waren echter weer een ‘groot’ feest met een soortgelijk programma als in 1973. In 1977 trok wederom de historische Geuzen optocht door de versierde straten en waren ook de poorten die in 1973 waren gemaakt wederom herrezen.

Geuzenfeesten anno 2002

In 1983, het elfde Geuzenfeest, werd het feit dat Biervliet in 1183, 800 jaar eerder dus, Stadsrechten had gekregen gevierd. Ook toen werd de rijke historie van Biervliet weer belicht in de diverse programma onderdelen. Het tijdsframe dat hierin werd uitgebeeld werd echter uitgebreid tot de periode van 1183 tot 1573. Ook deze feesten waren wederom zeer succesvol.

In 1988 tenslotte werd afgeweken van het Geuzenthema voor het programma en de historische optocht van de lustrumfestiviteiten. Ditmaal werd een ander historisch thema gekozen namelijk ‘200 jaar Landbouw’. Ook hierin konden velen hun ideeën kwijt, het werd echter een heel ander soort feest dan we gewend waren van de Biervlietenaren, en menigeen miste de Geuzen hierbij……

De richting gevonden!

Gebruikmakend van de ervaringen die in het verleden waren opgedaan werd door het bestuur van de Stichting Geuzenfeesten Biervliet, dat inmiddels enkele wijzigingen was ondergaan, in 1992 begonnen aan de organisatie van de lustrum feesten van 1993. Niemand geloofde dat het ooit nog eens zou lukken een feest te organiseren voor- en door de Biervlietse bevolking zoals we in het verleden hadden gekend.

Geuzenfeesten anno 1997 (bewaken van de Westpoort)

Niets bleek minder waar. Al vanaf de eerste openbare vergadering in september 1992 bleek dat de Geuzenfeesten bij een groot aantal mensen nog steeds een speciaal plaatsje in het hart had. Na enkele vergaderingen was het programma een feit en over het thema moest niet lang gediscussieerd worden. De Geuzenfeesten Biervliet 1993 zouden weer echte Geuzenfeesten worden, compleet met poorten, versierde straten, een historische optocht en natuurlijk echte Geuzen in de straten van Biervliet.

Gedurende de winter van 1992/1993 groeide het enthousiasme en de bouwlust. Steeds meer groepen werden gevormd en de lengte en variëteit van de historische optocht groeide per maand.
Op 20, 21 en 22 mei van dat jaar was het voor iedereen duidelijk. Biervliet was nog steeds na Brielle de Geuzenstad van de zuidelijke Nederlanden!

Vele duizenden inwoners van Zeeuws Vlaanderen, België en de ons omringende provincies kwamen op Hemelvaartsdag naar Biervliet om de historische optocht en de heksenverbranding te aanschouwen. Deze beide programma onderdelen waren op zaterdag zo mogelijk nog mooier om te bekijken dan op donderdag. In het tweede optreden was namelijk duidelijk te zien dat alle deelnemers hun rol hadden gevonden. Op de folterwagen werd nu niet de stelende Geus gefolterd en onthoofd maar de pastoor, die anders de bekentenis en biecht van de schuldenaar afnam en de laatste zegen uitsprak over hem.  

25 jaar Geuzenfeesten!

In 1997 werd tijdens de 25ste Geuzenfeesten voortgebouwd op de succesformule van 1993. Met name het succes van de uitvoering van de heksenverbranding gaf aan dat het historische deel van de Geuzenfeesten nog completer kon worden uitgebeeld. In de historische optocht zitten diverse taferelen die een uitbeelding geven van het leven in de stad Biervliet in de Middeleeuwen, met name in de periode van de Tachtigjarige Oorlog. In 1997 is de uitbeelding van deze taferelen als aparte onderdelen in het programma opgenomen.

Ook de historische optocht was een slagje groter geworden dan gewend. In totaal trok een optocht bestaande uit 400 mensen, 14 wagens en 8 loopgroepen door de Biervlietse straten. Iedere groep had een stukje verhaal uit de geschiedenis van Biervliet uit te beelden. Hiervoor waren stukken spel en tekst uitgeschreven en ingestudeerd. Het gehele historische verhaal werd een week voor de Geuzenfeesten ingeluid met het aanplakken van de “Plakkaten voor den Tienden Penning”

Ook de heksenverbranding werd aangevuld. Op de woensdagavond voor de eigenlijke Geuzenfeesten werd de heks op de Markt gevangen. Zij moest ten overstaan van de Biervlietse bevolking de 4 heksenproeven doorstaan. Op basis hiervan werd zij schuldig bevonden en veroordeeld tot een dag opsluiting in de kerker van Biervliet gevolgd door een verbranding op de Biervlietse brandstapel.

Met het succes van de 25ste Geuzenfeesten werd continuïteit van de Geuzenfeesten waarom Biervliet bekend staat in onze streek, nogmaals bevestigd.

Een sprong vooruit naar het heden..

Vanuit deze 25 edities Geuzenfeesten was een stabiele basis ontstaan voor een prachtig meerdaags evenement rondom Biervliet. Dit evenement heeft als doel om mensen bijeen te brengen, historie en nostalgie te herdenken en vooral samen te genieten.

Dit jaar staan we voor een waar jubileum waar vrijwilligers, bewoners, (oud-)bestuursleden en sponsoren allemaal hun steentje aan bij hebben gedragen. Het beloofd dit jaar dan ook een gigantisch feest te worden waarbij geprobeerd is om het historische karakter te behouden met oog voor de huidige samenleving.